Caetano Veloso - „Muito Romantico", ili kako sam pronašao još jednu najlepšu pesmu na svetu

Foto: Dany GIGNOUX

Od početka novembra ponovo primenjujem lekciju davno naučenu od jednog Kortasarovog junaka, onog koji je u gornjem levom džepu nosio knjižicu koja će zaustaviti metak namenjen njegovom srcu.

(Gornji levi džep ne mora biti stvaran, knjige se mogu nositi i u glavi. U skladu sa trenutkom Kortasarov junak se nije koristio pesmama ili scenama iz filmova. Ja mogu.)

Vremenom sam naučio da korica knjige ne mora biti tvrda, a pesma ne mora biti durska ili poletna. Nasuprot: što je više u sazvučju sa onim što jeste oko mene, metak ima manje šanse da rikošetira.

Zato sam najpre pokušao sa ranije potvrđenim, mučnim, ali efikasnim rečima Galeana, Kiša, Štajnera, Alehandra Sambre, Kortasarovim kratkim pričama. Fokus na Južnu Ameriku, mislio sam, oni razumeju diktaturu koju mi sada živimo.
Ali, to nije bilo dovoljno.

Onda se pojavio „Ainda Estou Aqui“, dobitnik Oskara za najbolji strani film iz Brazila o progonima i užasima života u diktaturi sedamdesetih - mučan, strašan i prepun muzike koja je ritmom i melodijama sugerisala sunce i radost, ali su tekstovi tih pesama bili teskobni.

(„Samba / Agoniza mas não morre / Alguém sempre te socorre / Antes do suspiro derradeiro...“).

Ne znam jezik, ali postoje načini da ga razumem.

Klik na klik, uz vodiča koji zna više od mene, razume jezik i muku - i mapa zvučnog pejsaža, donedavno verovatno slična onoj koju je u levom džepu uniforme imao Pedro Alvares Kabral nakon prvog boravka u tek ’otkrivenom’ Brazilu 1500. godine - postala je potpuno drugačija.
Algoritam se potpuno sludeo.

Klik na klik, i eto me u zagrljaju jedne od najlepših pesama ikada napisanih.
Ne preterujem. Pomalo sam čak i ljut na nju što me nije pronašla ranije. Svega je četiri godina mlađa od mene i sada smo u životnom dobu kada su takve razlike u godinama nebitne - ali joj opraštam, sluđen njenom lepotom, tekstom i melodijom.

Kaetano Velozo – muzičar, pevač, pisac i politički aktivista je napisao „Muito Romantico“ za drugog pevača, Roberta Karlosa, kojeg su u vreme diktature povremeno prozivali da izbegava da peva o mukama trenutka u kojem živi. U Karlosovoj verziji ova pesma odista ostaje „veoma romantična“, a njeni ključni stihovi kao da ostaju utopljeni u preslatkom koktelu

(„Tudo o que eu quero é um acorde perfeito maior
Com todo o mundo podendo brilhar num cântico
Canto somente o que não pode mais se calar
Noutras palavras sou muito romântico”).

Roberto ima takav glas, takav je i aranžman.

Ali, možda je baš zbog takvog sladunjavog aranžmana Kaetano godinu dana kasnije odlučio da je i sam snimi, u pratnji hora, i učinio da ova pesma postaje još nešto: protest čoveka koji je bio prognan iz domovine na tri godine zbog onoga što misli, ali iz kojeg nisu uspeli da prognaju ljubav prema zemlji u kojoj je rođen.
Velozo se vratio u pakao, kao i jedna od junakinja filma „Ainda Estou Aqui“.

Od svih izvedbi koje su zabeležene, nemoguće je voleti samo jednu Kaetanovu verziju. Monogamija je u ovom slučaju nemoguća.
Ona prva, studijska, u kojoj peva u pratnji hora zvuči poput himne grandioznog kraja, ili novog početka.



Na jednom koncertnom snimku je izvodi u pratnji bubnjeva i udaraljki, i ona postaje pesma oslobođenja.
Postoji još jedna, na kojoj su na bini samo Velozo, gitara i njegovih osamdeset godina.
Neke stihove peva kroz blagi osmeh, gotovo dečački, koji otkriva čoveka ponosnog na to što nije odustao kada je bilo najteže. I nije ostao bez ljubavi.



Tu prvu, ’horsku’ verziju i ovu poslednju ’akustičnu’ nosim sa sobom svakog dana.
Traje svega dva i po minuta, a dani su toliko intenzivni da je neophodno slušati je više puta dnevno.
Prebacujem te verzije pesme svakog jutra iz jednog džepa košulje u drugi, uveren da mogu da zaustave svaki metak koji cilja moje srce.
Neka je to i iluzija. Lekovita je, i drži me na nogama.
Ako metak ipak uspe da prođe,
ova pesma je dobra za kraj.

“Noutras palavras sou muito romântico”

*

Tekst i prevod na engleski:

Muito Romântico

Não tenho nada com isso nem vem falar
I have nothing to do with it, don't come talk to me

Eu não consigo entender sua lógica
I can't understand your logic

Minha palavra cantada pode espantar
My sung word may scare

E a seus ouvidos parecer exótica
And to your ears seem exotic

Mas acontece que eu não posso me deixar
But it happens that I can't let myself

Levar por um papo que já não deu, não deu
Be carried away by a conversation that didn't work, didn't work

Acho que nada restou pra guardar ou lembrar
I think nothing is left to keep or remember

Do muito ou pouco que houve entre você e eu
Of the much or little that happened between you and me

Nenhuma força virá me fazer calar
No force will make me shut up

Faço no tempo soar minha sílaba
I make my syllable sound in time

Canto somente o que pede pra se cantar
I sing only what needs to be sung

Sou o que soa eu não douro pílula
I am what sounds, I don't sugarcoat

Tudo o que eu quero é um acorde perfeito maior
All I want is a perfect major chord

Com todo o mundo podendo brilhar num cântico
With the whole world being able to shine in a chant

Canto somente o que não pode mais se calar
I sing only what can no longer be silenced

Noutras palavras sou muito romântico
In other words, I am very romantic